सध्याच्या युगातील रक्षाबंधनाचा नवा दृष्टिक्षेप
रक्षाबंधन हा सण श्रावण महिन्याच्या पौर्णिमेला साजरा केला जातो. वर्ष २०१९ मध्ये हा १५ ऑगस्ट रोजी साजराकेला जाईल हा सण भाऊ-बहिणीच्या नात्यातील अखंड दाराचे प्रतीक आहे. हा भारतीय परंपरेचा हा एक उत्सव आहे,जो केवळ बंधुत्वाच्याप्रेमासह प्रत्येक सामाजिक संबंध मजबूत करतो. म्हणून, हा सण भाऊ आणि बहिणीलाजोडण्याबरोबरच सांस्कृतिक, सामाजिक महत्त्व देखील ठेवतो.गुलामगिरीचे संरक्षण करण्याचे महत्त्वसमजण्यासाठी, प्रथम त्याचा अर्थ समजला पाहिजे."रक्षाबंधन" रक्षा + बंधन दोन शब्दांनी बनलेला आहे. म्हणजेच, एक बंधन जे संरक्षणाचे आश्वासन देते.या दिवशी, भाऊ आपल्या बहिणीकडे त्याच्या जबाबदार्‍याविषयी वचन देतो.रक्षाबंधनाचे महत्त्वरक्षाबंधनाचा सण हा खास भावना आणि संवेदनांचा सण आहे. एक बंध जो दोन लोकांना आपुलकीच्या धाग्याने बांधतो.रक्षाबंधन बंधू आणि बहिणीवर प्रतिबंधित करणे योग्य ठरणार नाही. त्यापेक्षा कोणासही बंधनकारक असा कोणताही बंध.भाऊ-बहिणीच्या नात्याच्या सीमांच्या पलीकडे जात आज हा बंधू म्हणजे शिष्याला राखी बांधणारा, भाऊ दुसर्याभावाला बांधलेला, बहिणी एकमेकांना राखी बांधून ठेवणारी आणि दोन मित्र एकमेकांना राखी बांधणारी, आई-वडिलांची मुले.त्याला राखी बांधता येते.आजच्या दृष्टीकोनातून, राखी म्हणजे केवळ बहिणीचे नाते स्वीकारणेच नाही तर राखी म्हणजेश्रद्धेचा आणि विश्वासाचा धागा बांधणारा आहे. तो राखी बांधण्याची जबाबदारी स्वीकारतो. तो संपूर्ण निष्ठेने नातेखेळण्याचा प्रयत्न करतो.आजच्या दृष्टीकोनातून रक्षाबंधनसध्याच्या समाजात आपल्या सर्वांसमोर सामाजिक दुष्परिणाम उघडकीस येत आहेत. रक्षाबंधनाचे भाग्य त्यांना दूरकरण्यात उपयुक्त ठरू शकते.आज जेव्हा आपण वृद्ध पालक आधार शोधत असताना विस्तारित आश्रमात जाताना पाहतोतेव्हा त्यांच्या विकासावर आणि प्रगतीवर प्रश्नचिन्ह निर्माण होते. समस्येचे निराकरण करण्यासाठी, आई-वडिलांनीआयुष्यभर सर्व प्रकारच्या जबाबदार्‍याबद्दल जबाबदाराची जबाबदारी व मुलीद्वारे घेण्याकरिता सर्व पालकांकडून राखीघातली जाऊ शकते.अशा प्रकारे, समाजातील ही मुख्य समस्या सोडविली जाऊ शकते.तर, रक्षाबंधन हा केवळ भावंडांचा सण नाही, असे मानून आपल्या विचारांची व्याप्ती वाढवत वेगवेगळ्या संदर्भात आपल्या सर्वांना त्याचे महत्त्व समजून घेतले पाहिजे.थोडक्यात, प्रेम आणि प्रेमाच्या बंधनात संबंध मजबूत करण्याचा हा एक सण आहे. बंधनाची ही पद्धत भारतीय संस्कृतीजगाच्या इतर संस्कृतींपेक्षा वेगळी ओळखते.रक्षाबंधनाचे आधुनिक महत्त्वआधुनिक युगात रक्षाबंधनाचे महत्त्व :आज, उत्सवाचे पवित्र स्थान खाली आले नाही, परंतु त्याचे महत्त्व वाढले आहे. आजच्या मर्यादित कुटुंबात बर्‍याच वेळाघरात फक्त दोन बहिणी किंवा दोन भाऊ असतात, अशा परिस्थितीत रक्षाबंधनाच्या उत्सवात ते रक्षाबंधनाचा सण कसासाजरे करतात यावर त्यांचा कलंक लावला जातो. त्यांना राखी कोण खरेदी करेल, किंवा कोण राखी तयार करेल?या प्रकारची परिस्थिती सामान्यतः आपल्या आजूबाजूला पाहिली जाऊ शकते.असे नाही की फक्त भाऊ-बहिणीच्यानात्यांना सामर्थ्य किंवा राखी आवश्यक आहे. बहिणीची बहीण आणि भावाचा भाऊ राखीसह ताणतणाव करतानाएकमेकांना जवळ आणते. त्यातील फरक मिटवते. आधुनिक युगात वेळेअभावी नात्यात एक वेगळ्या प्रकारचे अंतरनिर्माण झाले आहे. ज्यामध्ये एकमेकांकरिता वेळ नसतो, यामुळे कुटुंबातील सदस्य एकमेकांशी संवाद साधू शकत नाहीत.संवादाचा अभाव मतभेदांना जन्म देतो. आणि गैरसमजांना एक स्थान मिळते.जर या दिवशी बहिण-बहिणीने भावाला भावाला राखीमध्ये बांधले तर अशा प्रकारच्या समस्यांना सामोरे जाऊ शकते.हा सण जातीयवाद आणि वर्गभेद मिटविण्यातही महत्वाची भूमिका बजावू शकतो. आवश्यक असल्यास, फक्त एकप्रयत्न केला जातो.झाडांना संरक्षण देण्यासाठी एक धागाझाडांच्या संरक्षणासाठी धागा :आज जेव्हा आपण रक्षाबंधन उत्सव नव्या रूपात साजरा करण्याची चर्चा करीत आहोत, तेव्हा राखीच्या या पवित्रसणानिमित्त आज आपण सर्वजण, कुटूंब आणि देशाच्या पलीकडे जे काही आवश्यक आहे ते जतन करणे आवश्यक आहे.राखीच्या दिवशी हा ठराव घ्या, एका झाडाला स्नेहाचे झाड बांधून त्या झाडाचे संरक्षण करण्याची जबाबदारी घ्या.देवता म्हणून वृक्षांची पूजा करताना मानवजातीमध्ये स्वारस्य आहे. निसर्गाने आपल्याला जे काही नैसर्गिकरित्यादिले आहे, आपण त्याचे संरक्षण करण्यासाठी या दिवशीही काहीतरी केले पाहिजे.आपल्या शास्त्रात बर्‍याच ठिकाणी असे नमूद केले आहे,“ जो झाडे वाचवतो, झाडं लावतो,तो स्वर्गात बराच काळ आनंद घेतो. "झाडे कोणत्याही जातीभेदाशिवाय सर्व प्रकारच्या वातावरणात स्वतःला अनुकूल ठेवून मानवजातीला जीवन देतात.ही जमीन वाचवण्यासाठी राखीच्या दिवशी वृक्षांच्या संरक्षणाची प्रतिज्ञा घेणे फार महत्वाचे झाले आहे. चला, आपणसर्वांनी राखीचा धागा बांधून झाडाचे संरक्षण करण्याचे वचन देऊ. वृक्षाबंधन साजरा करूया.लेखन :श्री. राजन गौतम गरुड .प्राथमिक शिक्षक ,पालघर७०५७५४००७४